USD
1.7000
%0,47
EUR
2.0183
%0,47
GBR
2.3633
%0,47
RUB
0.0232
%0,47
TRY
0.2009
%0,47
  • Haqqımızda
  • Gündəm
  • Siyasət
  • İqtisadiyyat
  • Sosial
  • Foto
  • Araşdırma
  • Müsahibə
  • Digər
    • Mədəniyyət
    • İdman
    • Dünya
    • Təhsil
    • Hadisə
    • Səhiyyə
    • Din
    • Bölgə
    • Maqazin
    • Maraqlı
    • Video
  • Əlaqə

Həkim koronavirus və vaksinlə bağlı mühüm məqamları açdı - MÜSAHİBƏ

Sosial / Müsahibə / Səhiyyə / Araşdırma / Video

17-02-2021, 16:26

Həkim koronavirus və vaksinlə bağlı mühüm məqamları açdı - MÜSAHİBƏ
Anam xəstəliyə yoluxandan sonra anladım ki, koronavirus çox hiyləgərdir.

Bu sözləri Publika.az-a müsahibəsində Estoniyada fəaliyyət göstərən həkim Orxan Əliyev bildirib.

- Doktor, Estoniya səhiyyəsi pandemiya ilə necə mübarizə aparır?

- Ötən ilin yaz mövsümü yenicə girmişdi. İlk mərhələdə ölkə ərazisində yoluxanların sayının artımı müşahidə edildi. Dövlət təcili tədbirlər görməyə başladı. Gündəlik yoluxanların sayı köpük kimi çoxalırdı. Öncə tədris müəssisələri bağlandı və onlayn təhsilə keçid elan edildi. Evdən işləmək imkanı olanlar da bu qaydaya əməl etdilər. Məhdudiyyətlərlə yanaşı, əhalinin kütləvi test yoxlanışına başlanıldı. Bu məsuliyyətli vəzifəni həyata keçirmək üçün Tibb Universitetinin tələbələri də işə cəlb olundu. Əsas məqsəd virusa yoluxub xəstəliyi əlamətsiz, simptomsuz keçirənlərin sayını müəyyənləşdirmək idi ki, onları təcrid etmək mümkün olsun. Kütləvi test yoxlanışları davam etdikcə, yoluxanların sayının sürətlə artdığını müşahidə etməyə başladıq. İctimai yerlərdə, qapalı məkanlarda maska istifadəsi vacib oldu. 2+2 qanunu qüvvəyə mindi, yəni toplantılarda, görüşlərdə 2 nəfərin iştirakına icazə verildi, 2 metr ara məsafəsi gözlənilməyə başlandı. Tibbi personal kifayət etmədiyindən tələbələr və həkimlər pandemiya ilə mübarizəyə könüllü cəlb olundu. Estoniyanın gənc həkimlərinin cəsarəti bu baxımdan təqdirəlayiqdir. Öz həyatlarını təhlükəyə atıb, xəstələri sağaltmaq üçün klinikalara yollandılar. Artıq yay aylarında xəstələrin sayı nəzərəçarpacaq şəkildə azalmağa başladı. Yay mövsümü Estoniyada pandemiya qadağalarının səngidiyi dövr kimi yadda qaldı. Küçələrdə xoşbəxt maskasız simalar, insanla dolu çimərliklər, əyləncə mərkəzləri böyük ümidlər doğururdu. Elə bildik, bununla da virusla vidalaşacağıq. Lakin bu məqamda ikinci dalğa yavaş-yavaş özünü göstərməyə başladı. Öz də bütün bunlar yeni tədris ilinin başlanğıcında baş verdi. Bu dəfə yoluxanların da sayı ikiqat artdı, şərtlər daha da sərtləşdirildi. Bu həyəcan təbili vaksin hazırlanmasının zərurətindən xəbər verdi.

- Bəs sizə vaksin vurulub?

- Öncə nəzərinizə çatdırım ki, peyvənd vurdurub-vurdurmamaq şəxsi seçimdir. Bu mövzuda heç kimin sizi məcbur etməyə haqqı yoxdur. Lakin tibbi personal risk qrupuna daxil olduğu üçün vaksinasiya tövsiyə olunur. Mənə gələndə isə, bəli, hər iki doza peyvəndimi qəbul etmişəm. Bu 2 doza arasında fasilə 2, yaxud 3 həftə hesablanır. İstənilən halda nəzərə almalıyıq ki, vaksin bizi koronavirusdan tam qorumaq iqtidarında deyil.

- Mənə maraqlıdır, hər iki dozanı qəbul edəndən sonra özünüzü necə hiss edirsiniz?

- Vaksindən öncəki kimi... Yoluxma ehtimalı olduğunu da unutmuram. Ən böyük üstünlük odur ki, peyvənd vurduran insan koronavirusa yoluxarsa, xəstəliyi çox yüngül keçirir. Hətta xəstəliyin fərqinə varmaya da bilər. Doğrudur, ətrafımda vaksin vurduran insanlar arasında ikinci dozadan sonra 38 qızdırma, sümük-əzələ ağrısı da müşahidə etmişəm. Amma bu hal maksimum 3 gün davam edib. İnanın ki, burada qorxulu heç nə yoxdur. Sadəcə bədənin yad cisimlərə verdiyi reaksiyadır, hər kəsin orqanizminin, immun sisteminin individuallığına görə də reaksiyası müxtəlif olur. Amma məndə bu cür hallar yaşanmadı.

- Vaksinlərin əks təsirlərindən danışın, lütfən.

- Doğrudur, əks təsirləri də az deyil. Bu haqda internet mənbələrdə də çox sayda informasiya tapa bilərsiniz. Məsələn, Estoniyada bir ay ərzində 38 598 doza vaksin vurulub və yalnız 309-da əks təsir müşahidə olunub. Bu isə ümumi rəqəmin 0,8 faizi deməkdir. Ən çox yayılan şikayətlər isə iynənin vurulduğu nahiyədə dərinin qızarması, şişkinliyin yaranması və s. allergik reaksiyalardan oldu. Hətta iybilmə və dadbilməni itirənlər də oldu.

- Bəs vaksinlərin təhlükəsizliyini sübut edən sənədlər var?

- Vaksinlərin təhlükəsizliyi adətən kliniki sınaqlarla ölçülür. Koronavirus peyvəndi isə 12 aydan az müddətdə 4 sınaq fazasından keçib. Buraya laboratoriyalarda aparılan kliniki analizlər, 1-ci, 2-ci, 3-cü, nəhayət 4-cü faza daxildir. Yəni artıq vaksin müəyyən sayda insanların üzərində sınaqdan keçiriləndən, doza miqdarı müəyyənləşəndən sonra fayda və risklərin dəyərləndirilməsi mərhələsi başlayır. Koronavirusa qarşı istehsal olunan vaksinlər bütün bu mərhələləri artıq keçib, satışına da icazə verilib. İnsanları narahat edən yeganə məqam peyvəndin tez vaxtda hazır olmasıdır. Axı dünya səhiyyəsinin belə qısa müddətdə başqa şansı yox idi. İnsanları qorumaq üçün vaksin maksimum tez müddətdə hazırlanmalı idi. Lakin yenə təkrar edirəm, vaksinin qısa müddətdə hazır olmasının effektivliyi və faydasına heç bir neqativ təsiri ola bilməz.

- Doktor, bilirik ki, 65 yaşdan yuxarı insanlar da xüsusi risk qrupundadırlar. Vaksin onların sağlamlığına necə təsir göstərə bilər?

- Gəlin, pandemiya dövrünə nəzər salaq. Bu virus yüz minlərlə nənə və babaların həyatına son qoydu və hələ də öz məkrli əməlinə davam edir. Vaksinin köməyi ilə bu itkilərin qarşısını almaq mümkündür. Elə hər il qrip və pnevmoniyadan da saysız-hesabsız yaşlı insan dünyadan köçür. Artıq qocalar evlərində yaşayan və digər xroniki xəstəlikləri olan yaşlıların peyvənd vurdurması haqda müzakirələrə başlanılıb. Risk qrupunda olmayanlar isə könüllü şəkildə vaksin vurduracaqlar. Odur ki, peyvənd ən çox da yaşlı əhali üçün dərddən qurtulmaq deməkdir. Ölüm hallarından əlavə, çoxu uzun müddət yoluxma təhlükəsinə görə evə təcrid olundu. Doğmalarını, övladlarını aylarla görə bilmədilər. Bu hal onlara həm də psixoloji mənfi təsir göstərdi. Unutmayaq ki, yaş artdıqca insanlar stress və depressiyaya daha meylli olurlar. Odur ki, peyvənd olunmaq lazımdır.

- Koronaviruslu xəstələrlə çalışdığınız müddətdə qarşılaşdığınız ən kədərli və qeyri-adi məqamları bizimlə bölüşməyinizi istərdim.

- Qeyri-adi, yaxud maraqlı məqamlar çox oldu. İlk baxışdan heç bir əlamət müşahidə olunmayan insanların test cavabları pozitiv çıxırdı. Kiminsə sadəcə baş ağrıları olurdu, yuxusuzluqdan, iştahsızlıqdan şikayət edirdilər. Nümunə üçün uzağa getməyəcəm. Anamda bənzər hal yaşandı. Anam yoluxandan sonra bir daha bu xəstəliyin nə qədər hiyləgər olduğunu aydın dərk etdim. Uzun müddət fasiləsiz baş ağrıları oldu, gecələr kabus görməyə başladı. Bir müddət sonra iybilmə və dadbilməni itirdi. Anamın simptomları çox yüngül idi. Çox da yüksək olmayan qızdırma və artıq sadaladığım əlamətlər... Parasetamol və isti limonlu çay onun koronavirusla mübarizə silahına çevrildi və tezliklə sağaldı. Amma çox qəribədir ki, anamla hər gün ünsiyyətdə olan mən və bacım virusa yoluxmadıq. Hətta test nəticələrimiz neqativ çıxırdı. Amma təəssüf ki, koronavirusla bağlı kədərli məqamlar daha çoxdur. Bir neçə gün öncə nəvələri ilə gəzib şənlənən nənənin bu gün süni nəfəs aparatına qoşulub ölümlə üz-üzə qalmağı, buna bənzər minlərlə halın təkrarlanması çox kədərlidir. Hətta bəzi yaşlıların ölüm səbəbi ailələrinin məsuliyyətsizliyi ucbatından baş verdi. Tibbi yardım almadan, evdə oturub sağalacaqlarını gözləmək xəstəliyi daha da şiddətli mərhələyə çatdırdı. Odur ki, ağır əlamətlər hiss edən kimi həkimə müraciət etməlisiniz.

- Şəxsən sizin xəstəliyə münasibətinizi bilmək istərdim. Pandemiya dönəmində qorxduğunuz məqamlar oldu?

- Soyuq başla, panikasız, amma ehtiyatla yanaşdım. Bu virus realdır, ən əsası isə ətrafımızdadır. Hamımıza toxuna, öldürə bilər. Bəli, vaksin ölüm saylarını nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldacaq. Lakin özümüzdən də çox şey asılıdır. Gigiyena şərtlərinə əməl etməli, özümüzü və ətrafımızı qorumalıyıq. Yaşlı təbəqənin sağlamlığı da bilavasitə bizdən asılıdır. Bir növ kollektiv həmrəylik göstərmək zamanıdır.

Oxunub: 635
Paylaş:
Digər xəbərlər

Sosial

16-11-2020, 13:35

Reanimasiyada yer yoxdur - Radioloq

Sosial

5-11-2020, 19:52

Ölkəmizdə koronaya yoluxanların sayı kəskin artdı

Sosial

29-10-2020, 17:34

Ölkəmizdə koronaya yoluxanların sayı artdı

Səhiyyə

14-10-2020, 14:50

Ölkəmizdə koronaya yoluxanların sayı artdı

Sosial

6-10-2020, 18:52

Ölkəmizdə koronaya yoluxanların sayı artdı

Sosial

21-09-2020, 18:15

Azərbaycanda virusa yoluxanların sayında kəskin azalma - 92 yoluxma, 1 ölüm

Sosial

20-09-2020, 15:26

Ölkəmizdə koronaya yoluxanların sayı açıqlandı

Səhiyyə

9-08-2020, 11:01

Çində COVID-19-a yeni yoluxma halları qeydə alınıb

Səhiyyə

1-06-2020, 10:54

Almaniyada bir gündə 333 nəfər koronavirusa yoluxub

Səhiyyə

10-05-2020, 10:30

Almaniyada COVID-19-a yoluxanların sayı 170 minə çatır

Səhiyyə

18-04-2020, 11:40

Sankt-Peterburqda tibb işçiləri kütləvi şəkildə koronavirusa yoluxdu

Səhiyyə

17-04-2020, 09:05

ÜST: Dünyada koronavirusa yoluxanların sayı 2 milyona yaxınlaşır

Son xəbərlər
  • Dün, 16:04
    Bu gün bütün Azərbaycan Novruz bayramını qeyd edir
  • Dün, 15:41
    ABŞ səfərbərlikdən qaçan rusları ölkədən deport edir
  • Dün, 15:16
    "Prezident İlham Əliyev hələ ki, sülh siyasətini təmkinlə davam etdirir"
  • Dün, 11:39
    Türkiyədə imtahan suallarını oğurlayaraq paylayan 24 nəfər saxlanılıb
  • Dün, 11:23
    “Niva” sürən qadın sürücü anasını vurub öldürdü
  • Dün, 11:21
    Azərbaycanda nağdsız ödənişlərin həcmi artıb
  • Dün, 11:19
    İrandən onlayn yolla heroin alan Mingəçevir sakini tutulub
  • Dün, 11:15
    “Makarov” tapanca satmaq istəyən şəxs saxlanılıb
  • Dün, 11:12
    Bakıda iki mərtəbəli evdə yanğın olub
  • Dün, 11:10
    Azərbaycanda devalvasiya qaçılmazdır
  • Dün, 10:28
    Rusiyanın Ukraynadakı itkilərinin sayı 165 mini keçib
  • Dün, 10:24
    İran Qarabağda təxribata hazırlaşır
  • Dün, 10:18
    Ermənilər atəşkəsi pozdu
  • 19-03-2023, 23:13
    Füzuliyə qayıdış vaxtı açıqlandı
  • 19-03-2023, 23:08
    Cəlilabadda baş verən yol qəzasında iki nəfər xəsarət alıb
  • 19-03-2023, 17:33
    Bakı metrosu Novruzov bayramı ilə əlaqədar retro vaqonları nümayiş etdirir
  • 19-03-2023, 17:27
    Gəncə prokurorluğunda baş verən qətllə bağlı cinayət işi başlanıb
  • 19-03-2023, 13:41
    Gəncədə arvadını qətlə yetirilib, ər tutulub
  • 19-03-2023, 13:33
    İctimai fəal Elvin Mustafayev həbs olundu
  • 19-03-2023, 13:28
    Rafael Fiziyev ABŞ idmançısına məğlub oldu
  • 19-03-2023, 13:27
    Qəzada ana və iki azyaşlı övladı xəsarət alıb
  • 19-03-2023, 13:24
    Samuxda gənc qız intihar edib
  • 18-03-2023, 22:04
    Dəmir filizi mədənlərinin istismarı üzrə bir sıra uğurlar əldə edilib
  • 18-03-2023, 21:58
    Putin haqqında həbs qərarı verilib
  • 18-03-2023, 15:49
    Qohumlar 21 kq narkotiklə tutuldu
  • 18-03-2023, 13:47
    İranda yenə zəlzələ olub
  • 18-03-2023, 12:38
    Naxçıvanda türk tələbələr arasında dava olube
  • 18-03-2023, 12:18
    DSX -nın elektron sistemi çökdü. Aeroportda sıxlıq yaranıb
  • 17-03-2023, 21:08
    AzerGold” QSC kadr hazırlığı sahəsində fəaliyyətini genişləndirib
  • 17-03-2023, 15:22
    "Azərbaycan istənilən halda Ermənistanı sülhə məcbur edəcək"
  • 17-03-2023, 11:25
    Vüqar Qurbanov polis generalın rüşvətxor qardaşına yeni vəzifə verdi
  • 17-03-2023, 10:23
    Bu gün Səbail rayonunun bəzi hissəsində su olmayacaq
  • 17-03-2023, 10:19
    Zaqatalada ər arvadını tüfənglə öldürüb
  • 17-03-2023, 00:34
    Ermənistanda general həbs olunub
  • 17-03-2023, 00:29
    461 hərbçiyə yeni mənzillər verilib
Daha çox
Çox oxunanlar
16-03-2023, 10:25
Rüfət Səfərova küçədə hücum edən şəxs saxlanılıb
16-03-2023, 09:50
Rafael Dadaşovun ehtiramla anırıq
14-03-2023, 10:10
Saatlıda polis aksiyanı sərt şəkildə dağıdıb
14-03-2023, 13:18
DSX: "İrandan Azərbaycana küllü miqdarda narkotik vasitənin keçirilməsinin qarşısı alınıb"
16-03-2023, 21:19
Polis Ağdaş sakinindən qanunsuz saxladığı silahı götürüb
16-03-2023, 10:14
Azərbaycanın mobil interneti sürətinə görə 7 pillə irəliləyib
Müsahibə
13-03-2023, 17:25
Saatlıda su probleminə görə etiraz edənləri polis zorakılıqla saxlayıb
10-03-2023, 00:03
Azərbaycan qeyri-azad ölkə siyahısında 9-ci yerdədir
9-03-2023, 22:43
Bəxtiyar Hacıyev haqqında yayılan video materialların saxtalaşdırıldığını bildirib
3-03-2023, 21:28
Hakimiyyətin şərləyib qanunsuz həbs etdiyi siyasi məhbuslar
2-03-2023, 22:47
Şərlənərək həbs olunan AXCP üzvü Elnur Həsənovun halı pisləşib
2-03-2023, 00:55
Bəxtiyar Hacıyevin şikayəti təmin edilmədi
Araşdırma
19-03-2023, 13:33
İctimai fəal Elvin Mustafayev həbs olundu
14-03-2023, 10:10
Saatlıda polis aksiyanı sərt şəkildə dağıdıb
13-03-2023, 17:25
Saatlıda su probleminə görə etiraz edənləri polis zorakılıqla saxlayıb
10-03-2023, 00:03
Azərbaycan qeyri-azad ölkə siyahısında 9-ci yerdədir
9-03-2023, 22:43
Bəxtiyar Hacıyev haqqında yayılan video materialların saxtalaşdırıldığını bildirib
6-03-2023, 23:34
Erməni təxribatına görə 4 şəhid verdik. Allah rəhmət etsin
Sosial
Bu gün bütün Azərbaycan Novruz bayramını qeyd edir
ABŞ səfərbərlikdən qaçan rusları ölkədən deport edir
Türkiyədə imtahan suallarını oğurlayaraq paylayan 24 nəfər saxlanılıb
“Niva” sürən qadın sürücü anasını vurub öldürdü
Azərbaycanda nağdsız ödənişlərin həcmi artıb
İrandən onlayn yolla heroin alan Mingəçevir sakini tutulub

Sizin reklam burada

E-mail:[email protected]

300x250

Sosial şəbəkələrimiz:
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Din
  • Foto
  • Hadisə
  • Bölgə
  • Araşdırma
  • Maqazin
  • Dünya
  • İdman
  • Video
  • Müsahibə
  • Mədəniyyət
  • Sosial
  • İqtisadiyyat
  • Təhsil
  • Səhiyyə
  • Maraqlı
  • Təsisçi və baş redaktor: Tərlan Novruzov
  • E-mail: [email protected] | [email protected]
Müəllif hüquqları qorunur. Foto.info.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Copyright 2023 Foto.info.az
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə