USD
1.7000
%0,47
EUR
2.0183
%0,47
GBR
2.3633
%0,47
RUB
0.0232
%0,47
TRY
0.2009
%0,47
  • Haqqımızda
  • Gündəm
  • Siyasət
  • İqtisadiyyat
  • Sosial
  • Foto
  • Araşdırma
  • Müsahibə
  • Digər
    • Mədəniyyət
    • İdman
    • Dünya
    • Təhsil
    • Hadisə
    • Səhiyyə
    • Din
    • Bölgə
    • Maqazin
    • Maraqlı
    • Video
  • Əlaqə

Dil millətin simasını səciyyələndirən mühüm amillərdən biridir

Sosial

1-08-2023, 11:37

Dil millətin simasını səciyyələndirən mühüm amillərdən biridir“Hər bir xalqın milliliyini, mənəvi dəyərlərini yaşadan, inkişaf etdirən onun dilidir. Bizim ən böyük sərvətimiz ondan ibarətdir ki, dilimiz yaşayıb və zənginləşibdir. Azərbaycan ədəbi dilinin saflığına daim qayğı göstərilməlidir. Çünki dil xalqın sərvətidir. Ədəbi dilin tərəqqisi olmadan mənəvi mədəniyyətin tərəqqisi mümkün deyildir.”
Heydər Əliyev


Dil millətin simasını səciyyələndirən mühüm amillərdən biri, onun milli sərvətidir. Millətin dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi isə tarixi hadisə, milli dövlətçilik tarixinin qızıl səhifəsidir.

Bu yüksəliş millətin öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin, eyni zamanda, dilin zənginliyinin sübutudur. Dil istənilən xalq üçün maddi və qeyri-maddi irsin qorunması, inkişafı və gələcək nəsillərə ötürülməsi istiqamətində ən güclü vasitələrdən biridir.

Avqustun 1-i Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü kimi qeyd edilir. Bu əlamətdar gün ümummilli lider Heydər Əliyevin 2001-ci il 9 avqust tarixli Fərmanına əsasən təsis edilib. Ulu Öndər həmin Fərmanı latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçidin ölkədə 2001-ci ilin avqustunda bütövlükdə təmin edildiyini və yeni əlifbadan istifadənin müstəqil Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında, yazı mədəniyyətinin tarixində mühüm hadisə olduğunu nəzərə alaraq imzalayıb.

Ana dilin hərtərəfli inkişafı, dövlət dilinə çevrilməsi, diplomatiya aləminə yol açması, dünyanın ən mötəbər tədbirlərində eşidilməsi qürurvericidir. Çünki dil təkcə ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də xalqın tarixi, ədəbiyyatı, mədəniyyətidir. Hansı ölkədə yaşamasından asılı olmayaraq, hər bir azərbaycanlı öz ana dilini, dinini, milli adət və ənənələrini unutmamalı, onları təbliğ etməlidir. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin dediyi kimi: “Dil ədəbiyyatla, mədəniyyətlə, mənəviyyatla bağlıdır. Bunlarsız isə vətənpərvərlik formulu yoxdur”.

Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri Sadiq Qurbanov deyib ki, hər bir xalqın keçmişi onun özünüdərki ilə şərtlənən tarixi və mədəniyyəti ilə ölçülür. Dil isə mədəniyyətin ən vacib komponenti kimi çıxış edərək, maddi və mənəvi xəzinənin ən mükəmməl məcmusu olaraq hər bir xalqın varlığını təsdiq edən ən mühüm amildir. Dil eyni zamanda sosial hadisə olaraq hər bir xalqın formalaşmasının, keçdiyi yolun ən və mühüm göstəricisidir.

Azərbaycan dili türk dillərindən biridir, türk, qaqauz, türkmən dilləri ilə birlikdə Altay dili ailəsinin oğuz yarımqrupuna daxildir. Ensiklopedik məlumatlara görə, Azərbaycan dilinin təşəkkülündə eramızın I minilliyində Azərbaycan ərazisində məskunlaşmış hun, bulqar, xəzər, on oğuz, basil, peçeneq və s. türkdilli tayfalar iştirak etmişlər.

Danılmaz faktdır ki, müasir dil siyasətinin birmənalı şəkildə formalaşdırılması, ana dilinin dövlət dili kimi tətbiqi işinin qurulması Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Məhz onun dilimizə olan sevgisinin nəticəsi idi ki, 1969-cu ilin yayında Azərbaycanda birinci dəfə siyasi hakimiyyətə gəlməsi ilə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonrakı müddətdə unutdurulmağa məhkum qalmış dilimizin dövlət dili statusuna qaldırılması istiqamətində yorulmadan ardıcıl fəaliyyətə başladı. Belə ki, o dövrə qədərki sovet standartlarını pozaraq indiki Bakı Dövlət Universitetinin 50 illik yubileyi münasibəti ilə keçirilən tədbirdə professorlarının, tələbələrin, Moskvadan və ittifaqın hər yerindən gəlmiş partiya-hökumət nümayəndələrinin qarşısında doğma ana dilində parlaq çıxış etdi. Ümummilli lider bu nitqi ilə respublikanın siyasi elitasına milli dilin dövlət qurumlarında tətbiqi ilə bağlı öz mesajını çatdırırdı. Bu istiqamətdə sonradan atılan addımlar onu göstərirdi ki, ölkənin yeni lideri qarşıdakı vəzifənin həyata keçirilməsində ardıcıl və qətiyyətlidir.

Ümummilli Liderin layiqlı davamçısı cənab İlham Əliyev dilimizin inkişaf etdirilməsi və onun hüdudlarının genişləndirilməsi ilə əlaqədar ciddi işləri uğurla davam etdirir. Cənab İlham Əliyev: “Bu gün dünyada 50 milyondan çox insan üçün Azərbaycan dili ana dilidir. Azərbaycan dilinin müxtəlif tərcümə, izahlı, terminoliji, etimolji lüğətlərinin hazırlanıb çap olunmasında müşahidə olunan nizamsızlığın aradan qaldırılması, Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda yaşayan azərbaycanlıların folklorunun, dialekt və ləhcələrinin öyrənilməsi kimi məsələlər də gündəmə gətirilməlidir. Azərbaycan dili və mədəniyyəti milli və bəşəri dəyərləri də ehtiva edir.”

Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının (AHİK) sədri, Milli Məclisin deputatı Səttar Möhbalıyev deyib ki, xalqımızın sahib olduğu ən böyük dəyərlərdən biri də Ana dilimizin varlığıdır. Bu dəyər Azərbaycan xalqının qədimliyini, kimliyini göstərən əsl mənəvi sərvətimizdir. Əzmkar və müdrik xalqımız zaman-zaman öz Ana dilini yad ünsürlərin təzyiqlərindən qoruyaraq daim inkişaf etdirmişdir. Belə ki, Azərbaycanda hökmranlıq edən xarici qüvvələr əsrlər əvvəl xalqımızın dilini assimilyasiya edir, öz dillərini yaymağa çalışırdılar. Müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə aparan qəhrəman xalqımız öz dilini də unutmamış, yadellilərdən qoruya bilmişdir. Həmçinin Azərbaycan dilinin yaşamasında, inkişafında, zənginləşməsində milli ədəbiyyatımızın da əhəmiyyəti böyük olub. Lap qədimdən başlayaraq klassiklərimiz bu dildə böyük əsərlər yaradaraq xalqımızın savadlanmasında, milli şüurunun inkişafında, özünüdərkində mühüm rol oynamış, daim Ana dilimizin zənginləşməsinə və yayılmasına çalışmışlar. Eləcə də XIX əsrin ortalarından başlayaraq Ana dilimizdə məktəblərin açılması ideyasını gündəmə gətirən, bu yolda çəkinmədən mübarizə aparan tərəqqipərvər ziyalılarımızı - Mirzə Fətəli Axundzadəni, Abbasqulu ağa Bakıxanovu, Həsən bəy Zərdabini, Mirzə Kazım bəyi və digərlərini qeyd etmək istərdim. Onlar Azərbaycan dilində təhsil ocaqlarının yaradılmasında və uşaqların həmin məktəblərə cəlb edilməsində yorulmadan çalışmışlar.

Onun sözlərinə görə, sovet hakimiyyəti dövründə milli dil məsələsinin nə qədər həssas olduğu hamımıza məlumdur: “Hətta 30-cu illərdə Ana dilini gündəmə gətirənlər təqib olunur, repressiyalara məruz qalır, Sibirə sürgün edilirdilər. Həmin illərdə minlərlə soydaşımız milli məsələlər səbəbindən güllələndi. 70-ci illərdə də sovet respublikalarında dillərin sıxışdırılması prosesi davam edirdi. Amma buna baxmayaraq, həmin dövrdə Azərbaycana rəhbərlik edən Ulu Öndər Heydər Əliyev bütün sahələrə olduğu kimi, milli məsələlərə də diqqət yetirir, o cümlədən Azərbaycan dilinin qorunması, inkişafı istiqamətində cəsarətli addımlar atırdı. Əminliklə deyə bilərik ki, xalqımızın Ümummilli Lideri Ana dilimizi həmin dövrdə kənar müdaxilələrdən, təzyiqlərdən xilas etdi, onun işlənməsi, daha da zənginləşməsi naminə zəruri işlər gördü. Heydər Əliyev respublikamızda keçirilən bütün rəsmi tədbirlərdə səlis nitqi ilə öz Ana dilində danışır, onun saflığını, təmizliyini qorumağa çalışırdı. Həmin dövrdə, təbii ki, böyük hünər tələb edən bu işləri yalnız xalqına, vətəninə, soy-kökünə bağlı qətiyyətli şəxsiyyətlər edə bilərdi. Hətta Ulu Öndər 1978-ci ildə Azərbaycan SSR Konstitusiyasında Ana dilimizə dövlət dili statusu qazandırmaqla böyük bir tarixi missiyanı şərəflə yerinə yetirmişdir”.

“Ümummilli Lider Heydər Əliyev müasir müstəqil Azərbaycanı qurarkən də Ana dilimizi diqqətdə saxlayır, onu uca tuturdu. Məhz onun xidmətləri sayəsində 1995-ci ildə ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul olunmuş Konstitusiyada Azərbaycan dili dövlət dili oldu. Dövlətimizin dil siyasətinin müəyyənləşməsi, formalaşması və möhkəmləndirilməsi, həmçinin qloballaşma dövrünün mənfi təsirlərindən qorunması və inkişaf etdirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atıldı, fərmanlar imzalandı, Dövlət Dil Komissiyası yaradıldı, Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü təsis edildi, dövlət dili haqqında qanun qəbul olundu. Bütün bunlar Ulu Öndərin Ana dilimizə olan qayğısının və onun inkişafına verdiyi töhfənin göstəricilərdir”, - Milli Məclisin deputatı bildirib.

“Dövlətimizin dil siyasətini Prezident İlham Əliyev daim diqqətdə saxlayır, dilimizin yüksək səviyyədə qorunması və inkişaf etdirilməsi qayğısına qalır. Latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi, milli ensiklopediyamızın hazırlanması, xarici ədəbi-bədii əsərlərin Azərbaycan dilində nəşri və digər bu istiqamətdə görülən işlər Ana dilimizin saflığının və zənginliyinin qorunmasına xidmət edir. Fəxarətlə deyə bilərik ki, bu gün 50 milyondan artıq soydaşımız sevə-sevə bu dildə danışır. Məhz Ana dilimiz müqəddəs Vətənimiz kimi, xalqımızı varlığının, birliyinin, həmrəyliyinin əsas təminatçısıdır. Əlbəttə, hər bir azərbaycanlı ilk növbədə Ana dilimizin qayğısına qalmalı və onu qorumaq üçün əlindən gələni əsirgəməməlidir”, - Səttar Möhbalıyev qeyd edib.

Fuad

Yazı Azərbaycan Demokratik İslahatların İnkişafı Mərkəzi İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin dəstəyi ilə həyata keçirdiyi "50 milyondan çox insanı birləşdirən atribut - AZƏRBAYCAN DİLİ" layihəsi çərçivəsində hazırlanıb

Paylaş:
Digər xəbərlər

Gündəm / Siyasət / Sosial / Araşdırma

1-05-2023, 20:11

Millətin dərdi nə? Bəhramın dərdi nə? ...

Sosial

20-04-2023, 10:41

"Bizə göstərilən etimadı doğrultmalıyıq"

Sosial

18-04-2023, 12:22

Azərbaycan gəncliyi ictimai həyatın bütün bölmələrində aktiv fəaliyyəti ilə seçilir

Gündəm / Sosial / Mədəniyyət

12-01-2023, 22:11

Ömər Faiq Nemanzadənin 150 illiyinə həsr olunan ədəbi-bədii gecə keçirilib

Gündəm / Sosial

27-10-2022, 08:23

Millətin halına acıyıram

Sosial

20-10-2022, 12:57

"Şagirdlərimizin milli vətənpərvər ruhda tərbiyə olunmasını təmin etməliyik"

Sosial

14-10-2022, 11:26

Gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsində milli-mənəvi dəyərlərin rolu böyükdür

Sosial

30-09-2022, 12:50

"Azərbaycan gəncinə milli-mənəvi dəyərlərimiz təlqin edilməlidir"

Sosial

20-09-2022, 11:08

Milli-mənəvi dəyərlərimizə sahib çıxmalıyıq

Sosial

16-09-2022, 15:27

Milli-mənəvi dəyərlər xalqın sərvətdir

Sosial

1-08-2022, 15:21

"Ana dilimiz həm milli varlığımızın təsdiqi, həm də mənəvi sərvətimizdir"

Sosial

6-04-2022, 14:30

Hər bir gənc vətənpərvər olmalıdır

Son xəbərlər
  • Dün, 19:58
    Azərbaycanlı müğənni Meksika-ABŞ sərhədində öldürülüb
  • Dün, 17:09
    Emin Ağalarovun Çarvak sahilində “Sea Breeze” layihəsi Özbəkistanda narazılıq doğurub
  • Dün, 17:05
    Sevinc Vaqifqızı doğum gününü həbsdə qeyd edir — RSF azadlıq çağırışı etdi
  • Dün, 16:59
    Erdoğandan Azərbaycan-Rusiya gərginliyinə çağırış: “Təmkinli olmaq lazımdır”
  • Dün, 14:55
    Ukraynanın qatı tərəfdarı olan ABŞ generalı NATO-nun Avropadakı silahlı qüvvələrinin komandanı təyin olunub
  • Dün, 14:52
    Xaçmazda Aşura günü könüllü qanvermə aksiyası keçirilib
  • Dün, 14:50
    Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub
  • Dün, 14:46
    Danışan şəkil
  • Dün, 14:43
    Günün fotosu
  • Dün, 14:42
    CHP Bələdiyyələrinə Qarşı Əməliyyatlar Genişlənir: Daha Üç Böyükşəhər Bələdiyyə Başçısı Saxlanılıb
  • Dün, 14:29
    Moskva vilayətindəki Azərbaycan diaspor rəhbərinin Rusiya vətəndaşlığı ləğv edildi
  • Dün, 14:26
    “Abzas Media” əməkdaşları aclıq aksiyasını dayandırıb
  • Dün, 14:22
    Aşura günü ilə bağlı ölkə üzrə qanvermə aksiyası keçirilir
  • Dün, 13:22
    ​“AzerGold” qiymətli metalların yerli və xarici bazarlarda satışını uğurla davam etdirir
  • 4-07-2025, 19:17
    “Təhlükədə olan alimlər” təşkilatı Azərbaycan hökumətini tənqidçi alimləri azad etməyə çağırdı
  • 4-07-2025, 19:08
    Aqil Abbas Milli Məclisdə polis əməkdaşlarının maaşlarının artmasını istəyib
  • 4-07-2025, 19:02
    Natiq Cavadlının apellyasiya şikayəti təmin edilmədi
  • 4-07-2025, 18:22
    Azərbaycan və Almaniya arasında siyasi məsləhətləşmələrin növbəti raundu keçirilib
  • 4-07-2025, 18:20
    Astarada ağacdan yıxılan 55 yaşlı kişi həyatını itirib
  • 4-07-2025, 18:18
    Ərdoğan və Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
  • 4-07-2025, 18:17
    Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
  • 4-07-2025, 18:15
    Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri axtarışa verilib
  • 4-07-2025, 16:27
    “AzerGold” QSC-nin daha bir sosial layihəsi uğurla icra edilib
  • 4-07-2025, 13:22
    Milli Məclis Səudiyyə Ərəbistanı ilə iki sazişi ratifikasiya edib
  • 4-07-2025, 13:19
    Bakıda marketdən oğurluq edənlər saxlanılıb
  • 4-07-2025, 13:17
    Prokuror İmamoğluna 8 il 9 ay həbs və siyasi qadağa tələb edib
  • 4-07-2025, 13:14
    Prezident İlham Əliyev Xankəndidə Pakistanın Baş naziri ilə görüşüb
  • 4-07-2025, 13:12
    Ərdoğan Qarabağda – Türkiyə Prezidenti Azərbaycana səfər edib
  • 3-07-2025, 22:41
    Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan prezidentləri Şahbulaq qalasına baş çəkiblər
  • 3-07-2025, 22:35
    İmişlidə etiraz edən sakinlərə hökm oxundu: Onlarla nəfərə azadlıqdan məhrumetmə və azadlığın məhdudlaşdırılması cəzası verilib
  • 3-07-2025, 21:55
    “Amnesty International” Azərbaycan və Rusiyada İnsan Hüquqlarının Pozulmasını Pislədi
  • 3-07-2025, 21:16
    Prezident İlham Əliyev və bir sıra ölkə liderləri Ağdamda Qarabağ atlarının Zəfər şousunu izləyiblər
  • 3-07-2025, 21:10
    “AbzasMedia”nın həbsdə olan qadın jurnalistləri də aclıq aksiyasına başladıqları bildirilir
  • 3-07-2025, 21:06
    ABŞ İrana qarşı yeni sanksiyalar tətbiq edib
  • 3-07-2025, 21:04
    Dövlət İmtahan Mərkəzinin xalis mənfəəti kəskin azalıb
Daha çox
Çox oxunanlar
29-06-2025, 13:17
Rusiyanın Azərbaycanda keçirəcəyi mədəniyyət tədbirləri ləğv edildi
29-06-2025, 13:39
OMON 5 azərbaycanlını qətlə yetirib
29-06-2025, 22:38
Xocəsəndə qadın 8-ci mərtəbədən yıxılaraq həyatını itirib
29-06-2025, 13:23
Yekaterinburqda saxlanılan azərbaycanlı Məzahir Səfərovun məhkəməsi keçirilib
29-06-2025, 13:21
Rusiyada azərbaycanlılara qarşı təzyiqlər artır – Bakı bu vəziyyətə hazırdırmı?
29-06-2025, 13:27
Rusiyada azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilən şovinist, diskriminasiya və islamofob siyasətin başında bilavasitə prezident Putin durur
Müsahibə
22-02-2025, 21:24
Fransa mətbuatı Azərbaycanda media orqanlarının hakimiyyəti tərəfindən bağlandığını yazır
3-01-2025, 21:34
Bloger Rəşad Ramazanov həbsxanada saxlanma şəraitindən şikayətlənib
4-12-2024, 21:00
Vəkillərə Rüfət Səfərovla konfidensial görüşə imkan verməyiblər
10-10-2024, 19:37
"Heç kim bizə heç nə edə bilməz!"
6-10-2024, 19:14
Aclıq edən vicdan məhbusu Famil Xəlilov həbsxana rəhbəri tərəfindən “mükafatlandırılıb”
4-10-2024, 23:43
Fransa mətbuatında Qənimət Zahid, qətlə yetirilən Vidadi İsgəndərli barədə məqalə dərc edib
Araşdırma
Dün, 17:09
Emin Ağalarovun Çarvak sahilində “Sea Breeze” layihəsi Özbəkistanda narazılıq doğurub
Dün, 17:05
Sevinc Vaqifqızı doğum gününü həbsdə qeyd edir — RSF azadlıq çağırışı etdi
Dün, 14:42
CHP Bələdiyyələrinə Qarşı Əməliyyatlar Genişlənir: Daha Üç Böyükşəhər Bələdiyyə Başçısı Saxlanılıb
Dün, 14:26
“Abzas Media” əməkdaşları aclıq aksiyasını dayandırıb
4-07-2025, 19:17
“Təhlükədə olan alimlər” təşkilatı Azərbaycan hökumətini tənqidçi alimləri azad etməyə çağırdı
4-07-2025, 19:08
Aqil Abbas Milli Məclisdə polis əməkdaşlarının maaşlarının artmasını istəyib
Sosial
Sevinc Vaqifqızı doğum gününü həbsdə qeyd edir — RSF azadlıq çağırışı etdi
Xaçmazda Aşura günü könüllü qanvermə aksiyası keçirilib
“Abzas Media” əməkdaşları aclıq aksiyasını dayandırıb
Aşura günü ilə bağlı ölkə üzrə qanvermə aksiyası keçirilir
Aqil Abbas Milli Məclisdə polis əməkdaşlarının maaşlarının artmasını istəyib
Natiq Cavadlının apellyasiya şikayəti təmin edilmədi

Sizin reklam burada

E-mail:admin@foto.info.az

300x250

Sosial şəbəkələrimiz:
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Din
  • Foto
  • Hadisə
  • Bölgə
  • Araşdırma
  • Maqazin
  • Dünya
  • İdman
  • Video
  • Müsahibə
  • Mədəniyyət
  • Sosial
  • İqtisadiyyat
  • Təhsil
  • Səhiyyə
  • Maraqlı
  • Təsisçi və baş redaktor: Tərlan Novruzov
  • E-mail: admin@foto.info.az | foto.info.az@gmail.com
Müəllif hüquqları qorunur. Foto.info.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Copyright 2023 Foto.info.az
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə