Merkuri, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun – bunlar Günəş sistemindəki səkkiz əsas planetdir. Əvvəllər Pluton da bu siyahıda idi, lakin 2006-cı ildən etibarən rəsmi olaraq “planet” statusunu itirib. Bəs Ay necə, o da planet sayılırmı?
Günəş Sisteminin Planetləri
Aşağıda Günəş sistemindəki rəsmi planetlərin adları verilmişdir:
1. Merkuri (Merkur)
2. Venera (Venus)
3. Yer (Erde)
4. Mars
5. Yupiter (Jupiter)
6. Saturn
7. Uran (Uranus)
8. Neptun
(Pluton) – 2006-cı ildən bəri cırtdan planet kimi tanınır. Bəzi mənbələrdə hələ də planet kimi qeyd olunsa da, rəsmi olaraq bu statusda deyil.
Ay planetdirmi?
Xeyr, Ay (almanca: der Mond) planet deyil. O — Yer kürəsinin təbii peykidir. Öz işığı yoxdur və yalnız Günəşdən aldığı işığı əks etdirir. Ay, Günəşin ətrafında deyil, Yerin ətrafında dövr edir. Buna görə də o, planet yox, peyktir.
Planet olmaq üçün hansı şərtlər lazımdır?
Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı (IAU) bir cismin planet sayılması üçün aşağıdakı üç əsas şərti müəyyən edib:
1. Günəş ətrafında dövr etməlidir;
2. Öz cazibə qüvvəsi ilə kürə formasına malik olmalıdır;
3. Öz orbitindəki digər cisimləri təmizləməlidir (yəni dominant olmalıdır).
Ay bu şərtlərə cavab vermədiyi üçün planet deyil, təbiətə məxsus peykdir.
Pluton niyə planet sayılmır?
Pluton orbitindəki digər cisimləri “təmizləmədiyi” üçün 2006-cı ildə IAU tərəfindən “planet” statusundan çıxarıldı və “cırtdan planet” (Zwergplanet) kimi təsnif edildi. Bu qərar astronomiya aləmində geniş müzakirələrə səbəb olmuşdu.
Nəticə:
• 8 rəsmi planet: Merkuri, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun
• Pluton: Cırtdan planet
• Ay: Planet deyil, Yer kürəsinin təbii peykidir